Stereotypy w miejscu pracy

Stereotypy towarzyszą nam w codziennym życiu – dzięki utartym schematom myślenia możemy szybko przeanalizować sytuację i zareagować na nią. Poprzez swoją bezrefleksyjną naturę często jednak przynoszą one więcej szkody niż pożytku – zarówno nam samym, jak i ludziom, których dotykają. Generalizują one pewne grupy, do których przypisujemy cechy, które wcale nie muszą być prawdziwe dla wszystkich jej członków. Stereotypy swoje korzenie mają w obyczajach, kulturze, czy też wychowaniu. Są one trudne do zmiany i bardzo rzadko weryfikowane. Wierzymy, że odzwierciedlają rzeczywistość i pokazują, jak naprawdę funkcjonuje świat. Najczęściej dotyczą płci, wieku, koloru skóry, narodowości, czy też niepełnosprawności. Występują wszędzie tam, gdzie mamy kontakt z drugim człowiekiem – wobec tego napotkamy na nie również w pracy, która stanowi integralną część naszego życia.

Efekty stosowania stereotypów w pracy

W środowisku zawodowym mamy do czynienia z ludźmi o różnym pochodzeniu, poglądach czy też cechach fizycznych. Dlatego tak ważna jest tutaj otwartość, szacunek i współpraca. Z tego samego powodu jednak bardzo często uaktywniają się stereotypy, które przyczyniają się do spadku efektywności zatrudnionych poprzez utrudnianie komunikacji i negatywne nastawianie do drugiej jednostki.

Co ciekawe stereotypy występują również między działami jednej organizacji. Wyobrażenie o dziale HR przez pracowników finansów, to plotkujący ludzie wymyślający dziwne koncepcje. Odwracając sytuację – HR myśli o finansach, że to sztywne osoby w garniturach, które nie dostrzegają nic poza cyferkami. Kiedy przyjdzie do wspólnego działania obu tych jednostek, mogą pojawić się kłopoty, np. zły przepływ informacji lub wzajemna niechęć. 

Przez utarte sposoby myślenia niektórzy pracownicy mają utrudniony dostęp do kariery zawodowej. Wiele kobiet np. napotka na szklany sufit. Często mówi się przecież, że kobiety są za miękkie na kierownicze stanowiska i nie nadają się do takiej pracy. Wobec tego wiele wartościowych pracownic nie dostaje szansy, by realizować swoje pragnienia zawodowe i pokazać swoje umiejętności. Inne grupy społeczne również muszą mierzyć się z podobnymi krzywdzącymi stereotypami na swój temat.

Jak walczyć ze stereotypami w miejscu pracy?

Pierwszym krokiem do eliminacji jest uświadomienie sobie, że podstawą naszych myśli na temat konkretnych jednostek, są właśnie stereotypy. W tym celu firma powinna zapewnić szkolenia lub inne formy wsparcia, które edukowałaby pracowników o sposobach i pułapkach myślenia. 

Musimy też pamiętać, że przykład idzie z góry – wobec tego managerowie muszą zadbać o to, by walczyć z tym negatywnym zjawiskiem. Najpierw muszą zrobić to u siebie – np. podczas rekrutacji nie kierować się schematami myślowymi. Zachowanie managera będzie miało pozytywny wpływ na zespół. Kierownik powinien też pilnować, by prawidłowe działania zostały wdrożone przez jego pracowników.

Źródłem omawianego dziś problemu często jest niewiedza – nie znamy innej grupy, dlatego by było nam łatwiej, operujemy stereotypowym opisem zachowań. Dobrym sposobem, by z tym walczyć, jest więc wymiana wiedzy i doświadczeń, sesje edukacyjne, szkolenia na temat wielokulturowości i integracja, gdzie będzie można się przekonać, że kolega z innego działu jest takim samym człowiekiem, jak my.

Wszystkie wymienione powyżej działania nie będą skuteczne, jeśli w naszej organizacji nie będzie panowała odpowiednia kultura organizacyjna. Nim jednak zaczniemy ją wdrażać, trzeba się zastanowić, z jakiego poziomu wychodzimy. Aby to zrobić, należy przeprowadzić badanie kultury, które pozwala określić, jakie panują w firmie zwyczaje oraz wartości.  
Wyniki naszego badania kultury umożliwią następnie przeprowadzenie analizy, która wskaże jakie rzeczy musimy zmienić, by wdrożyć docelowy model działalności organizacji. Działania takie są jednak długofalowe – wobec tego nasz plan nie może zakładać zmiany w jeden dzień.

Najważniejszy pierwszy krok

Stereotypy to krzywdzące schematy myślowe, które mają duży wpływ na efektywność pracy zespołów. Jako przedsiębiorcom powinno nam więc zależeć, by je wyeliminować z naszej organizacji. Zmiany trzeba jednak zacząć u podstaw poprzez transformację wartości przedsiębiorstwa. Doskonałą okazją, by przekonać się, czy obowiązujący u nas model, sprawdza się w rzeczywistości jest przeprowadzenie badania kultury. Od tego prostego działania powinniśmy zacząć naszą drogę w walce ze stereotypami w miejscu pracy.