Zdolności przywódcze – jak je mierzyć i rozwijać?

Wielu z nas w trakcie rozwoju kariery dąży do pozycji managerskiej. Jest to standardowa ścieżka kariery w przypadku większości zawodów (choć nie wszystkich). Zdarzają się też profesje, które od początku wymagają zdolności przywódczych (np. wtedy, gdy prowadzimy własny biznes i sami jesteśmy swoim szefem). Umiejętność zarządzania (ludźmi, procesami) często przydaje się w codziennym życiu. Z czym jest ona związana? Jak można zmierzyć jej poziom?

Według większości opracowań, na zdolności przywódcze składają się:

• Sposób komunikacji – to nie tylko kwestia dyrektywnego (bądź niedyrektywnego) sposobu przekazywania informacji. Jednocześnie zawiera w sobie umiejętność komunikowania nieprzyjemnych wątków (np. zwolnienia). Ważne, aby komunikacja była w miarę możliwości jasna i otwarta, bez zbędnego zatajania wiadomości. To gwarantuje lepszy sukces we współpracy z zespołem.

• Umiejętność słuchania – większe powodzenie ma szef umiejący słuchać aktywnie swojego zespołu oraz ten, który adekwatnie reaguje na jego potrzeby. Ignorowanie tematów zgłaszanych przez pracowników nie gwarantuje sukcesu.

• Umiejętność delegowania zadań – wiąże się bezpośrednio ze sposobem komunikacji. Znaczenie ma to, czy delegowane są dyrektywnie na zasadzie rozkazów, czy też w sposób łagodny, partnerski. Kwestia też, w jaki sposób weryfikujemy zrealizowane obowiązki. Jak oceniamy działania zespołu? Czy jesteśmy krytyczni i wymagający? Czy doceniamy starania pracowników?

• Sposób motywowania pracowników – to sięganie po zewnętrzne czynniki wzmacniające motywację, jak np. bonusy finansowe lub poszukiwanie wewnętrznych powódek – np. podkreślania możliwości rozwoju kompetencji.

• Rozwiązywanie konfliktów – umiejętność konieczna w codziennej pracy z ludźmi. Często jest wręcz nierozerwalnie związana z rolą szefa. To w końcu on, stojący na czele całego zespołu, bywa jednocześnie rozjemcą w sporach.

• Ogólne nastawienie – wydaje się być może nieistotną kwestią. Bynajmniej! To, jakim jesteśmy człowiekiem i jakie mamy podejście do problemów i trudności, bardzo mocno wpływa na przebieg kariery i realizacji celów zawodowych. Jeśli mamy negatywne nastawienie, a najdrobniejsze przeszkody postrzegamy jako kwestie nie do przejścia, będzie nam zdecydowanie trudniej osiągnąć pozycję managerską.

W jaki sposób firmy mogą zweryfikować poziom umiejętności przywódczych u kandydatów aplikujących na stanowiska managerskie?

Zdarza się, że dana organizacja potrzebuje nowego szefa. Nie zawsze możliwe jest wyłonienie go spośród dotychczasowych doświadczonych pracowników. Czasami potrzebna jest nowa osoba z zewnątrz. Wówczas najlepszym rozwiązaniem jest nawiązanie współpracy z firmą rekrutacyjną, która specjalizuje się m.in. w Executive Search lub Direct Search. To metody pomagające dotrzeć do wybranych kandydatów z danej dziedziny oraz z dużym doświadczeniem w zarządzaniu.

W jaki sposób firmy rekrutacyjne oceniają zdolności przywódcze?

Często, aby wyłonić odpowiednią osobę, należy przeprowadzić Assessment Centre. Zadania wchodzące w jego skład pomagają w dogłębnym oszacowaniu profilu zawodowego (i osobowościowego) kandydata. Możliwa jest skrupulatna ocenia zdolności przywódczych. Dzięki temu przy finalnych rozmowach nie będzie wątpliwości co do tego, czy kandydat nadaje się na dane stanowisko.

W gruncie rzeczy każde z typowych zadań Assessment Centre (m.in. In-basket, case study, symulacje rozmów z podwładnym) można przygotować tak, aby ich treść była dostosowana do badanych cech. W przypadku choćby symulowanych rozmów – można wybrać taki rodzaj problemu do omówienia jeden-na-jeden, który zweryfikuje na ile osoba potrafi zmotywować pracownika bądź też delegować konkretne obowiązki. Podobnie przy case study – asesorzy dobierają takie (symulowane) problematyczne przypadki, które będą zmuszać kandydata do udzielenia reprymendy, podjęcia właściwej decyzji i wzięcia za nią odpowiedzialności, rozwiązania konfliktu pracowniczego itp.

Warto też samodzielnie dbać o rozwój umiejętności zarządzania. W jaki sposób możemy je rozwijać?

Najprostszą opcją jest udział w szkoleniach i treningach przeprowadzanych przez ekspertów. Są nimi najczęściej managerowie poszczególnych firm posiadający dodatkowo kwalifikacje mentorów, trenerów lub coachów biznesowych. Są to również osoby z wiedzą stricte teoretyczną, znający się jednak na rozwoju określonych kompetencji, dzięki znajomości profesjonalnych narzędzi.

Jak samodzielnie, na co dzień, możemy rozwijać w sobie cechy przywódcze?

• Bądźmy proaktywni – osoby bierne, niechętne do stawiania przed sobą nowych wyzwań, będą miały sporą trudność w odnalezieniu się w roli lidera. Jeśli chcemy w przyszłości stanąć na stanowisku managerskim, warto w codziennym życiu stawiać przed sobą nowe cele i wymagania i dążyć do ich realizacji.

• Miejmy otwarty umysł – w byciu dobrym managerem pomaga często globalne spojrzenie na problem  w zespole czy projekcie. Warto czytać, zdobywać nową wiedzę, podróżować, poznawać ciekawych ludzi, rozszerzać swoją sieć kontaktów. Nigdy nie wiadomo, kiedy może to okazać się pomocne.

• Bądźmy krytyczni – kwestionujmy, szczególnie wtedy, gdy czujemy, że coś jest niezgodne z naszymi wartościami czy poglądami. Będąc przesadnie ugodowym i skromnym możemy mieć problem z wybiciem się na rynku pracy jako manager.

• Dbajmy o asertywność – w dzisiejszych czasach indywidualizm i przysłowiowe mówienie „NIE” jest modne. Jednocześnie stawianie adekwatnych granic i tym samym dbanie o siebie (oraz innych) jest niezbędne, aby przetrwać w wymagającym świecie. Będąc zainteresowanym rolą managera, musimy umieć we właściwy sposób reagować na trudne sytuacje.

• Starajmy się samodzielnie podejmować decyzje – nic tak mocno nie rozwija (zwłaszcza cech przywódczych) jak decyzyjność i samodzielne przejmowanie odpowiedzialności za konkretne działania. Dzięki temu nie tylko dojrzewamy, ale i poszerzamy strefę własnego komfortu. To wpływa pozytywnie na poczucie własnej wartości. Pewna siebie osoba łatwiej obejmie rolę liderską.

• Bądźmy zdyscyplinowani – jeśli chcemy później dyscyplinować innych. Dobry lider to taki, który wymaga również od siebie. Jest świadomy swoich słabszych stron i pracuje nad nimi. Jeśli chcemy być odbierani przez pracowników jako efektywni managerowie, musimy być spójni i autentyczni w swych działaniach.

Do dzieła!