Święto Pracy na świecie – tradycje i zwyczaje

Święto Pracy, czyli oficjalnie Międzynarodowy Dzień Solidarności Ludzi Pracy, jak nazwa wskazuje, obchodzone jest w wielu krajach na całym świecie. Kojarzony z dniem wolnym, przedłużonym weekendem majowym. Mający tak naprawdę krwawą historię. Co warto o nim wiedzieć?

Krótko o historii święta

Zostało ustanowione w 1889 roku po strajku w Chicago z dnia 1 maja 1886 roku, kiedy to klasa robotnicza rozpoczęła walkę o 8-godzinny dzień pracy. Do tego czasu warunki pracy były fatalne. Pomijając kwestie BHP, standardem był 12-godzinny tryb pracy. Z początku pochód robotników miał charakter pokojowy. Z racji jednak modernizacji fabryk, masowych zwolnień dotychczasowych robotników i zastąpienia ich nową kadrą, doszło do bójek i rozlewu krwi. Wydarzenia te działy się na placu Haymarket, stąd późniejsza nazwa wydarzenia – Haymarket Riot.

W związku z chęcią upamiętnienia ofiar wydarzenia, II Międzynarodówka (międzynarodowe stowarzyszenie partii i organizacji socjalistycznych) ustanowiła dzień 1 Maja Świętem Pracy.

W Polsce obchody święta mają burzliwą i krwawą historię. Polacy celebrowali je już od 1890 roku, często wbrew woli ówczesnych władz zaborczych. W 1905 roku doszło do wielokrotnych starć obywateli z carskim wojskiem, policją i bojówkami nacjonalistycznymi. Podobne wydarzenia miały miejsce w okresie II RP, kiedy to przedstawiciele klasy robotniczej i partii lewicowych ścierały się z policją i bojówkarzami, co niestety kończyło się często śmiercią ważnych działaczy.

W 1919 roku przyjęto wniosek o ustanowieniu 1 maja dniem wolnym od pracy. Ostatecznie za święto państwowe został uznany w 1950 roku.

Jak obchodzony jest w Polsce?

Podobnie jak w innych krajach na świecie, słynne były tzw. pochody pierwszomajowe, kiedy to obywatele wychodzili na ulicę, aby celebrować i upamiętnić ważne wydarzenia historyczne, z jakimi zmagała się ówczesna klasa robotnicza. W okresie PRL uroczystości te były odgórnie planowane przez władze kraju. Obywatele byli wręcz przymuszani do uczestnictwa, a to dlatego, że w trakcie pochodów propagowane były hasła ideologiczne i polityczne. Stąd Święto Pracy stało się symbolem okresu PRL.

Warto wspomnień, iż w latach 80. ówczesna Solidarność organizowała własne, nielegalne i nieoficjalne pochody.

Obecnie wydaje się, że święto straciło na znaczeniu. Nie służy także rozgrywkom partyjnym. Jest obchodzone przez różne organizacje (wciąż najczęściej lewicowe i anarchistyczne). 

Jak celebrują je inne kraje?

Mimo, iż święto zostało ustanowione w wyniku wydarzeń w USA z 1 maja 1886 roku, to w Ameryce Północnej jest ono obchodzone w pierwszy poniedziałek września.

Niemcy wprowadziły 1 Maja jako święto do swojego kalendarza w 1933 roku. W Narodowy Dzień Pracy (oficjalna nazwa) organizowane były pochody nawiązujące do ówczesnej ideologii nazistowskiej.

W Finlandii 1 maja czyli oficjalnie Dzień Pracy był podobnie jak w innych krajach – świętem robotników i rzemieślników. Obecnie jednak stracił na znaczeniu, a Finlandia obchodzi bardziej Noc Walpurgii (fiński karnawał). To święto kojarzone głównie ze studentami. Tego dnia dozwolone jest spożywanie alkoholu na świeżym powietrzu. W Polsce jak wiemy, juwenalia czyli święto studentów, rozpoczyna się zazwyczaj tydzień po „Majówce”.

We Francji w dniu 1 maja obdarowuje się innych konwaliami, które są symbolem szczęścia i pomyślności (również w pracy). Dodatkowo, w ten dzień sprzedawcy mogą handlować konwaliami bez konieczności opłacania podatków.

Grecja obchodzi dzień 1 maja z latawcami. Celebrację pracy łączą z wiosennym dniem kwiatów i życia, kiedy to ziemia odradza się po zimie. Mieszkańcy miast i wsi dekorują swoje domostwa kwiatami, a w trakcie jarmarków wypuszczają kolorowe latawce. Innym zwyczajem jest też przeskakiwanie przez ogień, co służyć ma symbolicznej ochronie przed powrotem zimy i chorób.

A jak celebruje się go na dalekim Wschodzie? W Chinach Święto Pracy to jeden z najważniejszych dni w roku. Pracownicy często wydłużają wówczas wolne i wracają do rodzinnych miejscowości. Poza handlarzami – 1 maja to czas promocji i szału zakupów. Również lokalne muzea otwierają się dla mieszkańców i oferują zniżki.

Święto pracy współcześnie

Warto pamiętać, że choć obecnie Święto Pracy straciło na swoim znaczeniu i kojarzy się głównie z dodatkowym, wyczekiwanym dniem wolnym, ma ono burzliwą i smutną historię. Warto też docenić, że gdyby nie strajki robotników z XIX wieku, być może wszyscy pracowalibyśmy kilkanaście godzin na dobę. Będąc na majowym urlopie doceńmy działania naszych przodków.

Mogłoby się więc wydawać, że Święto Pracy jest już raczej historią i poddaje w wątpliwość czy problemy pracownicze są nadal tak istotne jak niegdyś. Wiele zmieniło się od czasu jego ustanowienia. Warunki pracy uległy znacznej poprawie a pracownik stał się cennym członkiem społeczności tworzącej firmę, zapewniając jej prawidłowe funkcjonowanie. Jednak w obliczu pandemii, która na całym świecie odebrała milionom ludzi pracę pewne refleksje zdają się powracać. Przypominają nam one o ważności i sensie tego święta.